Ứng dụng phát hiện mới điều trị u xơ tuyến tiền liệt bằng thuốc nam

Theo thống kê ở Việt Nam ta hiện nay có tới 45% đến 70% số nam giới trong độ tuổi từ 45 – 75 mắc căn bệnh này, tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh càng lớn. . Chính bởi vậy, việc điều trị u xơ tuyến tiền liệt bằng các loại thảo dược, thuốc nam đang rất được chú trọng. 

Tổng quan về u xơ tiền liệt tuyến

U xơ tiền liệt tuyến (BPH) là một sự tăng kích thước của tuyến tiền liệt ở nam giới trung niên và cao niên. Trong u xơ tiền liệt tuyến, tuyến tiền liệt tăng kích thước, ép vào niệu đạo và bàng quang, gây khó khăn cho tiểu tiện, cản trở dòng nước tiểu từ bàng quang ra niệu đạo; làm xuất hiện các triệu chứng rối loạn về tiểu tiện (đái khó, tia nước tiểu yếu, đái dắt, đái đêm nhiều lần…).

Nếu nặng có thể gây bí đái mạn tính dẫn đến viêm bàng quang, viêm đường tiết niệu thậm chí suy thận. Người bệnh thường đến khám khi xuất hiện các triệu chứng về rối loạn tiểu tiện, hoặc bí đái cấp tính.

U xơ tuyến tiền liệt nhìn chung thường bắt đầu vào độ tuổi trung niên, tiến triển từ từ và thường chỉ gây ra triệu chứng sau tuổi 50. Theo thống kê ở Việt Nam ta hiện nay có tới 45% đến 70% số nam giới trong độ tuổi từ 45 – 75 mắc căn bệnh này, tuổi càng cao thì tỷ lệ mắc bệnh càng lớn. Còn tại Hoa Kỳ hơn một nửa đàn ông độ tuổi từ 60 đến 70 và khoảng 90% ở độ tuổi từ 70 đến 90 có triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt.

Các cách phát hiện u xơ tuyến tiền liệt?

Có 2 phương pháp phát hiện u xơ tiền liệt tuyến (UXTLT) thông thường nhất là: siêu âm tiền liệt tuyến và thăm khám tuyến tiền liệt qua đường hậu môn. Ngoài ra còn có các phương pháp thăm dò hình ảnh khác như chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ hạt nhân… Nhưng siêu âm là phương pháp phổ thông và tiện dụng nhất, người bệnh cần nhịn đi tiểu để cho bàng quang căng to thì đánh giá tuyến tiền liệt mới chính xác được. 

Siêu âm không những đánh giá về mặt hình thể mà còn giúp đánh giá được khối lượng của tuyến tiền liệt, kích thước, tính chất (âm đồng đều hay không đồng đều…) và đo được lượng nước tiểu tồn dư trong bàng quang (sau khi người bệnh đi tiểu hết) để đánh giá mức độ ảnh hưởng của bệnh.

Điều trị và theo dõi UXTLT

Không phải tất cả các bệnh nhân bị u xơ tuyến tiền liệt đều phải điều trị. Những người không bị ảnh hưởng nhiều bởi các triệu chứng của UXTLT thì thường không điều trị nhưng phải được kiểm tra định kỳ để xem tình trạng bệnh có trở nên xấu đi hay không, đặc biệt cần xét nghiệm PSA để xem có bị ung thư tuyến tiền liệt hay không mà xử trí kịp thời.

Điều trị nội khoa

Với những người có triệu chứng rối loạn về tiểu tiện ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày thì trước mắt phải điều trị nội khoa. Các thuốc được sử dụng phổ biến nhất hiện nay là thuốc ức chế thụ thể alpha-adrenergic có tác dụng làm giãn cơ trơn thành mạch, tuyến tiền liệt và cổ bàng quang giúp làm giảm bớt tình trạng tắc nghẽn niệu đạo do phì đại tuyến tiền liệt, ví dụ alfuzosin (Xatral), terazosin (Hytrin), doxazosin, prazosin và tamsulosin. 

Một số kháng androgen như ức chế men 5-alpha-reductase (finasteride (Proscar) và dutasteride) thường được dùng phối hợp với thuốc trên để làm giảm triệu chứng. Tác dụng phụ của thuốc bao gồm giảm ham muốn tình dục, các vấn đề về cương dương hay phóng tinh. Các thuốc ức chế alpha-adrenergic không làm “tiêu” bướu mà chỉ giúp tiểu dễ do cổ bàng quang và niệu đạo dễ mở rộng khi đi tiểu. Thuốc này cũng làm giãn một số cơ vòng khác trong cơ thể và gây tác dụng phụ như giảm huyết áp. Chưa có thuốc nào được chứng minh là làm bướu nhỏ đi. Thuốc có hiệu quả với bướu to một hay hai thuỳ bên, chứ ít tác dụng với bướu thùy giữa.

Điều trị ngoại khoa

Điều trị theo phương pháp này hầu như là để giảm triệu chứng. Hiện nay phổ biến nhất là áp dụng phương pháp cắt bỏ tuyến tiền liệt bằng nội soi qua đường niệu đạo hay còn gọi là phẫu thuật transurethral (TURP hoặc TUR). Nếu PSA < 4mg/ml thì có thể mổ cắt đốt nội soi. Có nhiều phương pháp mới để giảm kích thước tiền liệt tuyến, một số chưa được thử nghiệm đủ lâu để đảm bảo độ an toàn và biết hết các tác dụng phụ. Các phương pháp này phá hủy các mô thừa mà không ảnh hưởng đến tổ chức còn lại. Một số phương pháp nữa có thể kể ra là “cắt bỏ tuyến tiền liệt qua niệu đạo” (TVP), mổ TURP bằng laser, cắt bằng laser (VLAP), liệu pháp nhiệt vi sóng qua niệu đạo (TUMT), tiêm ethanol (tiêm cồn tuyệt đối). Đối với những bệnh nhân không nằm viện, có thể chèn một stent tuyến tiền liệt tạm thời hoặc vĩnh viễn để thông tắc tuyến tiền liệt, cho phép đi tiểu bình thường mà không làm trầm trọng thêm các triệu chứng kích thích.

Qua thống kê cho thấy rằng một chế độ ăn ít chất béo và thịt đỏ và nhiều protein và rau quả, cũng như uống rượu điều độ có thể chống lại BPH.

Điều trị bằng nội khoa y học cổ truyền

Hiện nay, điều trị u xơ tiền liệt tuyến bằng thảo dược đang được chú trọng. Giáo sư Đỗ Tất Lợi đã gợi ý một vị thuốc nam từ cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng chữa bệnh. Bác sỹ Hoàng Sầm cùng một số đồng sự khác là Nhà giáo nhân dân, PGS.TS Phan Văn Các, ThS. Vũ Văn Giáp, DS. Nguyễn Thị Thanh Tảo đã có kết quả nghiên cứu về tác dụng chữa u xơ tiền liệt tuyến của cây bồ quân đăng trên trang web: http://dongyvietbac.com.vn. 

Để chuyển giao công nghệ ứng dụng kết quả nghiên cứu này, Cơ sở sản xuất thuốc y học cổ truyền Thái Nguyên đang sử dụng cây bồ quân để chiết xuất, bào chế thành công viên nén có tác dụng chữa u xơ tiền liệt tuyến hiệu quả. Trung bình thời gian điều trị khoảng 3 tháng liên tục.

Nguồn: Bác sĩ Hoàng Sầm/ Yhocbandia